بررسی شـیوع توده های تیروئیدی خوش خیم و بدخیم متعاقب پرتو درمانی ناحیه سر و گردن در کودکی در استان خراسان

مقدمه: افزایش شیوع کانسر تیروئید در بیماران با سابقه پرتودرمانی به سر و گردن در کودکی شناخته شده است. بر اساس پژوهش های قبلی، پرتو درمانی برای کچلی سر به مدت 30 سال در استان خراسان انجام می شده است. در این مطالعه سعی شده است با فراخوان بیماران و تشخیص و درمان زودرس بیماری از عوارض بیشتر و همچنین هزینه بالاتر جلوگیری شود. مواد و روش ها: با استفاده از برنامه فراخوان از طریق روزنامه خراسان و صدا و سیمای مرکز خراسان بیماران با سابقه پرتودرمانی در کودکی که به علت کچلی درمان شده بودند برای بررسی تیروئید دعوت شدند. یک پرسشنامه برای هر بیمار پر می شد و معاینه تیروئید، اسکن تیروئید و سونوگرافی تیروئید برای بیمار انجام می شد (گروه بیماران). در صورت وجود گره بزرگتر از 1 سانتی متر در لمس تیروئید نمونه برداری سوزنی انجام می گردید. همچنین tsh سرم در تمام بیماران اندازه گیری شد. بیمارانی که گره تیروئیدی بزرگتر از 1 سانتی متر داشتند و یا مبتلا به پرکاری تیروئید بودند برای جراحی ارجاع می شدند. همچنین تمام بیمارانی که جهت سونوگرافی غیرتیروئیدی به بخش رادیولوژی بیمارستان قائم ارجاع می شدند تحت معاینه بالینی و سونوگرافی تیروئید قرار می گرفتند (گروه شاهد). یافته ها: یکصد و هشتاد بیمار با متوسط سنی 5/47 سال و 127 نفر شاهد با سن و جنس مشابه مورد مطالعه قرار گرفتند. گره های تیروئید در 5/45% بیماران و 7% گروه شاهد لمس شد (001/0p<). متوسط بزرگترین قطر گره تیروئیدی در گروه بیماران 8/24 میلی متر و در گروه شاهد 8/10 میلی متر بود (0001/0p<). 75% بیماران دارای گره تیروئید با بیوپسی سوزنی موافقت کردند و 5% آنها سیتولوژی مشکوک داشتند. نتایج بدخیم یا مشکوک در گروه شاهد وجود نداشت. 27 بیمار (7/33%) جراحی شدند؛ نتایج آسیب شناسی در 9/89% بیماران خوش خیم و در 1/11% بدخیم گزارش گردید. نتیجه گیری: گره های تیروئیدی و نئوپلاسم های تیروئید در بیماران با سابقه پرتودرمانی به طور قابل ملاحظه ای از گروه شاهد بیشتر بود. همچنین نئوپلاسم های تیروئید در بیماران جوا ن تر و در زمان نهفته کمتر از 40 سال بیشتر بود. لذا توصیه می شود که در این گروه از بیماران بررسی های تهاجمی تری صورت گیرد. این مطالعه نشان داد که سابقه پرتودرمانی به ناحیه سر و گردن می تواند یک عامل اتیولوژیک در نئوپلاسم های تیروئید و حداقل به عنوان یک خطر محسوب گردد.